Vào khoảng năm 2014, đấy là thời kỳ thịnh vượng của MMO nói chung và kiếm tiền với YouTube nói riêng. Các học viên của mình có lúc kiếm được số tiền lên đến 4 chữ số (đơn vị USD) mỗi ngày, trên mỗi kênh YouTube. Cũng chính vì vậy mà việc các đơn vị khác tranh giành tài nguyên (là học viên) cũng như thi nhau “nấu xói” và report (thuật ngữ dùng để chỉ hành động tiêu diệt kênh khác bằng cách gửi các báo cáo vi phạm đến nền tảng một cách không đúng).
Thời đó, chuyện ngủ dậy thấy kênh bị bay, không được tổng kết tiền vào AdSense là chuyện như cơm bữa. Nhưng tệ hơn là bạn có thể thấy thông báo FB nhảy mấy trăm cái vì bạn là đối tượng bị phốt trong một câu chuyện của ai đó. Vậy là một ngày nọ, mình cũng dính vào một drama, khi mà một hội nhóm trên FB bị bay màu không rõ lý do, mình rất ghét nhóm đó nên có vô tình lên kiểu “bị gỡ nhóm là đáng đời”. Tưởng đâu cái post đó lèo tèo mấy chục like, ai ngờ nó nổi như cồn, cồn lào hay cồn ở đâu thì không biết. Vậy là admin cái nhóm kia lên bài kêu mình là người phá nhóm, đổ tội này kia, hai bên thứ thế phốt qua lại. Vậy nên cái chuyện bị phốt đích danh trên mạng đối với mình nó quá bình thường, suốt quãng thời gian dạy học viên kiếm tiền với YouTube, mình và nhóm bạn của mình đếm không hết số bài dạng vậy luôn. À mà lúc mới mở khóa học, có người còn comment là xin cái tay nếu học xong không kiếm được tiền, ờ thì cũng rén á, nhưng sau đó truy ra là cái nick clone của ai đó GATO nên lập ra đi phá rối thôi, ba cái trò cầm clone này hóa ra có từ xưa, đến nay vẫn còn được dùng lắm, nhất là tụi trẻ trâu loi choi lóc chóc bây giờ, mới có tí fame mà tưởng là rốn vũ trụ.
Rồi một ngày nọ, vì một số hiểu lầm, mình lên bài cạch mặt một thành viên trong nhóm mà năm xưa từng cùng nhau chinh chiến từ Nam ra Bắc để dạy học viên. Mình mua hẳn một cái tên miền trùng tên với bạn, không đăng tải gì cả ngoài dòng chữ “domain này do Sơn Trần sở hữu”. Sau một thời gian, khúc mắc được giải quyết vì hai bên nhìn nhận lại vấn đề, cũng không có gì to tác lắm.
Kể vậy để mọi người cũng biết là xưa giờ drama mình cũng trải qua nhiều. Sau khi tạm gác MMO, mình chuyển qua mở page review phim từ cuối năm 2015, thời đó chỉ có 1 page khác là nổi tiếng trong mảng review. Mình là page duy nhất có thêm website, group FB và kênh YouTube, mình đầu tư chuẩn phễu ngay từ đầu về mặt kéo traffic, tận dụng lợi thế SEO để có thể giữ vững thứ hạng Google Search trong cả chục năm qua. Trong suốt quãng thời gian từ 2015 đến giờ, mỗi năm đều có hàng chục page review phim mới mọc lên như nấm sau mưa, nhưng nấm mà không có nước thì tụi nó mau chết lắm, nhanh nở chóng tàn mà. Các page này vung tiền chạy quảng cáo ngập FB (thời này chưa có TikTok), mua view và xài thủ thuật playlist để đẩy đề xuất video YouTube ào ạt. Nhưng mà số lượng số tới giờ thì vô cùng ít, sau cùng lắm là 1 năm rưỡi thì các page từng chạy ads rầm rộ đã dần dần chạy vào ngõ cụt. Mình có theo dõi vào page nổi trội lúc đó thì đa số sau đó đều nghỉ làm, bỏ hoang hoặc xóa page, có một số bạn thì bán lại page cho các cửa hàng kinh doanh online mặc dù số like page không nhiều (thời đó FB vẫn chú trọng like hơn là follower).
Điểm chung chí mạng khiến các page đó chết, ngoài việc do vung tiền thiếu trí thông minh ra thì còn làm thiếu hệ thống, tức là chỉ có 1 nền tảng thay vì đa nền tảng. Các bạn cũng dục tốc bất đạt, tức là muốn nhanh chóng có tiếng, được mời tham gia các sự kiện họp báo, muốn có fame. Thời đó họp báo thường chỉ mời báo chí hoặc các page nổi trội thôi. Còn giờ thì danh sách khách mời rộng mở, là cơ hội để phát triển cho các page mới nổi, nhưng cũng là thách thức vì không ít các page review phim chỉ chăm chăm được mời để có tiếng, chứ review phim thì toàn chôm bài của người khác xong prompt cho AI viết lại một cách vụng về.
Một số page hám fame hơn hám gái còn bị AI thao túng, hoặc do đầu óc người dùng có vấn đề nên dù kết quả AI trả ra vô cùng vô tri hoặc mang tính “phổng đạn” thì họ vẫn đăng lên mạng xã hội, và tiếp tục vung tiền chạy ads, làm méo mó thị trường bởi những nội dung sai trái, lượt reach thì hàng triệu nhưng lượt tương tác chỉ ở hàng ngàn. Cũng không khó để tìm các page dạng này đâu mọi người, vì các admin dạng này thường không biết đọc số liệu, chỉ chăm chăm chạy ads cho reach cao, nhưng hiệu quả mang lại thực sự không có. Nó giống như bạn treo bảng quảng cáo ở ngã tư ở một siêu đô thị, có hàng triệu lượt xe qua lại hàng ngày nhưng số người nhớ đến thương hiệu hay sản phẩm của bạn thì vô cùng ít. Cả chục năm qua, câu chuyện đều gần gần như thế, chả có gì khác.
Thế nhưng khi thế hệ gen Z dần dần tiếp cận với mạng xã hội, ngoài những bạn điều hành các hệ thống review phim chỉn chu thì cũng vẫn có những bạn trẻ người non dạ, thích đi lên nhưng không có thực lực, lại thích tạo drama để bú fame là chính. Không có thực lực ở chỗ là bạn không cần phải thức tới 4h sáng để làm nội dung đâu, mà bạn có thể làm nó vào ban ngày, sử dụng AI một cách bài bản và “có não” để sản xuất ra nội dung ít nhất là có giá trị giải trí. Chuyện không có năng lực đã đành, mà một số bạn còn thiếu văn hóa, không biết cách ứng xử, giống như không được dạy dỗ và học tập một cách chuẩn mực, khiến thị trường review phim trở nên méo mó, làm người khác hiểu sai về ngành. Bạn lên tiếng công kích người khác bằng lời lẽ thóa mạ, bạn lên tiếng phốt cả đối tác của bạn chỉ vì họ lỡ thiếu quyền lợi cho bạn (à mà lỡ đâu họ không muốn trả quyền lợi vì bạn quá là nhỏ thì ai mà biết) thì đấy cũng là cách bạn đã tự đào hố chôn mình. Các bạn như vậy nên mua một cái đồng hồ đếm lui, đếm đến ngày tàn canh gió lạnh dù mùa đông chưa tới.
Những con sâu làm rầu nồi canh như vậy cần sớm được gắp bỏ, dù bằng cách này hay cách khác, nếu chọn lọc tự nhiên không đủ sức đẩy lùi bạn, thì dù cách này hay cách khác, cũng sẽ có người làm chuyện đó, trả lại sự trong sạch cho nồi canh mà bạn đang làm rầu.
Thế giới bây giờ người ta dịch chuyển lên mạng cả rồi, mỗi lời bạn viết, bạn đăng tải nó lan xa lắm, và nó được lưu trữ kỹ càng ở một máy tính của ai đó, có thể là của dịch vụ cloud, hoặc máy tính của đối thủ, hoặc máy tính của một văn phòng luật sư nào đó, ai mà biết. Giả sử một ngày nọ có sự cố bảo mật, mọi thứ thật kinh khủng, nồi canh bên trên có thể bị nhiều con sâu phá hơn, nhưng cũng có thể thanh lọc như trà thảo mộc thì sao?
Bạn cứ nghĩ bạn nhảy qua được 1 hay 2 cái chướng ngại vật trong game “khủng long rớt mạng” là bạn đã đủ lông đủ cánh? Chưa đâu, đường dài mới biết ngựa hay, bạn đi nhanh chưa chắc đã đi vững, cẩn trọng, vì game này chướng ngại vật ngày một to hơn, và độ khó cũng tăng dần á. Biết đâu có ngày có người lại tặng bạn một câu nói vui kiểu “Muốn đi xa thì đi cùng nhau, muốn đi vào lòng đất thì phốt đối tác”.
Bạn nhìn thế giới phim ảnh bằng nhiều ống kính thì chắc bạn cũng biết rằng lẩn trốn đằng sau bụi tre, cây trúc là điều không hề hay, ánh sáng không có lọt hết vào trong nơi bạn đang trốn đâu, nên có xài cả chục ống kính từ hàng thật đến hàng clone thì cũng khó có thể thấy được tương lai, có chăng chỉ là một màu đen hơn cả tiền độ chị Dậu. Chỉ có khi bạn bước ra ánh sáng, đối diện với sự thật, với những drama, với những con người mà bạn đã lên tiến mạt sát thì khi ấy những cái ống kính của bạn mới trong sạch, mới nhìn được thế giới phim ảnh một cách đúng đắn.